Güncellenmiş ve Kapsamlı WordPress Terimleri Sözlüğü

• Adres Kısa Adı (Slug): Bir yazının, sayfanın, kategorinin veya etiketin web adresinin (URL) son kısmını oluşturan, genellikle küçük harf ve tirelerden oluşan, kısa, açıklayıcı metin parçasıdır. Örnek: siteadi.com/blog/bu-yazinin-slugu. Slug, arama motorları ve kullanıcılar için URL’nin neyle ilgili olduğunu anlamalarına yardımcı olur ve SEO açısından önemlidir. WordPress düzenleme ekranlarında başlığa göre otomatik oluşturulur ama isteğe bağlı olarak değiştirilebilir.
• Anasayfa (Homepage): Web sitenizin varsayılan olarak açılan, ziyaretçilerin tarayıcılarına site adresinizi yazdıklarında ilk karşılaştıkları sayfadır. Bu sayfa, sitenizin amacına göre blog akışı, statik bir karşılama sayfası veya özel olarak tasarlanmış bir giriş noktası olabilir.
• Arşiv (Archive): Belirli bir kritere (tarih, yıl, ay, kategori, etiket veya yazar gibi) göre filtrelenmiş yazıların bir listesini gösteren özel sayfalardır. Örneğin, “2023 Yılı Arşivi” veya “WordPress Kategorisi Arşivi” gibi sayfalar, ziyaretçilerin geçmiş içeriğinize göz atmasını kolaylaştırır.
• Backlink: Bir web sitesinden başka bir web sitesine verilen köprüdür (link). Sizin sitenize başka sitelerden verilen backlinkler, sitenizin popülerliğini ve otoritesini artırarak SEO performansınızı olumlu etkileyebilir. Kaliteli ve ilgili sitelerden gelen backlinkler daha değerlidir.
• Besleme (Feed) / RSS (Really Simple Syndication): Web sitenizin güncellemelerinin (yeni yazılar, yorumlar vb.) standart bir formatta yayınlandığı veri akışıdır. Kullanıcılar, özel “RSS okuyucu” programları veya servisleri kullanarak sitenize abone olabilir ve yeni içerikler yayınlandığında otomatik olarak haberdar olabilirler. Bu, içerik dağıtımının bir yoludur.
• Bileşenler (Widget): Kenar çubukları (sidebar) veya temanızın belirlediği diğer özel alanlara kolayca sürükleyip bırakarak ekleyebileceğiniz, önceden tanımlanmış küçük işlevsel bloklardır. Örnekler: “Son Yazılar Widget’ı”, “Kategoriler Widget’ı”, “Arama Çubuğu Widget’ı”, “Özel HTML Widget’ı”. Sitenizin kenar çubuklarını veya alt kısmını kişiselleştirmek için kullanılır.
• Blok (Block): WordPress’in 5.0 ve üzeri sürümlerinde kullanılan yeni editör (Gutenberg) için temel yapı taşıdır. Her türlü içerik (metin paragrafı, başlık, resim, video, galeri, buton, tablo vb.) ayrı birer blok olarak eklenir ve düzenlenir. Bu, sayfa ve yazı tasarımını daha esnek ve görsel hale getirir.
• Breadcrumb (Ekmek Kırıntısı): Web sitenizin üst kısmında veya içeriğin üzerinde yer alan, kullanıcının sitede o anda nerede bulunduğunu gösteren ve hiyerarşik olarak düzenlenmiş bağlantı dizisidir. Örnek: Ana Sayfa > Blog > Kategori Adı > Yazı Başlığı. Kullanıcıların sitede kolayca gezinmesine ve ana sayfa veya üst kategorilere hızlıca dönmesine yardımcı olur, ayrıca SEO’ya da katkı sağlar.
• Canonical URL (Kanonik URL): Bir içeriğin birden fazla farklı URL’de ulaşılabilir olduğu durumlarda, arama motorlarına bu URL’ler arasında hangisinin asıl (orijinal) ve tercih edilmesi gereken sürüm olduğunu belirtmek için kullanılan bir HTML etiketidir. Bu, arama motorlarının yinelenen içerik nedeniyle sitenizi cezalandırmasını önler ve SEO’ya yardımcı olur.
• cPanel: Genellikle web hosting hizmeti aldığınız firmaların size sunduğu, sunucu hesabınızı web tabanlı bir arayüz üzerinden yönetmenizi sağlayan popüler bir kontrol panelidir. Bu arayüzden dosya yükleme (Dosya Yöneticisi), veritabanı oluşturma/yönetme, e-posta hesapları kurma, yedek alma gibi işlemleri yapabilirsiniz.
• CPA (Cost Per Action – Eylem Başına Maliyet): Özellikle online reklamcılıkta ve satış ortaklığında kullanılan bir fiyatlandırma modelidir. Reklamverenin, kullanıcının reklamı gördükten veya tıkladıktan sonra belirli bir eylemi (örneğin bir ürün satın alma, bir forma kaydolma, bir uygulama indirme) tamamlaması başına ödediği maliyeti ifade eder.
• CPC (Cost Per Click – Tıklama Başına Maliyet): Çevrimiçi reklamcılık kampanyalarında (Google Ads gibi) sıkça kullanılan bir modeldir. Reklamverenin, reklamının her tıklandığında arama motoruna veya yayıncıya ödediği tutarı ifade eder. Reklam bütçesini ve performansını izlemek için kullanılır.
• CPM (Cost Per Mille / Thousand – Bin Gösterim Başına Maliyet): Özellikle markalaşma ve bilinirlik artırma odaklı reklam kampanyalarında kullanılan bir fiyatlandırma modelidir. Reklamverenin, reklamının bin kere görüntülenmesi (ekranda belirme) başına ödediği maliyeti ifade eder.
• CMS (Content Management System – İçerik Yönetim Sistemi): Web sitesi veya dijital içerik oluşturmak, düzenlemek, organize etmek ve yayınlamak için kullanılan, teknik bilgi (kodlama) gereksinimini büyük ölçüde azaltan yazılım sistemidir. WordPress, açık kaynaklı ve en yaygın kullanılan CMS’tir.
• Çerezler (Cookies): Bir web sitesinin, ziyaretçinin tarayıcısına gönderdiği ve bilgisayarında sakladığı küçük metin dosyalarıdır. Bu dosyalar, kullanıcının site üzerindeki tercihlerini (dil seçimi gibi), oturum bilgilerini (giriş yapma durumu), alışveriş sepeti içeriğini veya takip bilgilerini saklamak için kullanılır. Gizlilik politikalarında belirtilmesi önemlidir.
• Dashboard (Kontrol Paneli): WordPress sitenizi yönettiğiniz, tüm ayarların, içeriklerin, temaların, eklentilerin ve kullanıcıların kontrol edildiği ana idari arayüzdür. Site sağlığı, güncellemeler, istatistikler gibi genel bilgilere hızlıca ulaşabileceğiniz yerdir.
• Ekran Tercihleri (Screen Options): WordPress yönetici panelindeki bazı sayfalarda (örn. Tüm Yazılar, Sayfa Düzenleme) sağ üst köşede bulunan bir sekmedir. Bu sekmeye tıklayarak o sayfada hangi bilgi kutularının veya sütunların gösterileceğini özelleştirebilirsiniz. Yönetici panelini kendi çalışma stilinize göre düzenlemenize yardımcı olur.
• Eklenti (Plugin): Akıllı telefonlara uygulama yüklemeye benzer şekilde, WordPress sitenize ek özellikler ve işlevler kazandırmak için yüklenen küçük yazılım parçalarıdır. İletişim formları ekleme, SEO geliştirmeleri yapma, güvenlik duvarı oluşturma, e-ticaret yetenekleri kazandırma gibi sayısız amaçla kullanılabilirler. WordPress’in gücünün önemli bir kaynağıdır.
• Etiket (Tag): Blog yazılarınızı konularına veya içerdiği anahtar kelimelere göre daha detaylı ve spesifik olarak sınıflandırmak için kullanılır. Kategorilere göre daha esnek ve genellikle daha fazla sayıda olabilirler. Bir yazıya birden çok etiket atayabilirsiniz. Okuyucuların ilgili konuları bulmasına yardımcı olurlar.
• Functions.php: Aktif olan temanızın ana işlev dosyasdır. Bu dosya, temanın veya sitenin genel işleyişini etkileyen kodlar (fonksiyonlar) içerir. Sitenize özel kod snippet’leri eklemek veya varsayılan WordPress davranışlarını değiştirmek için kullanılabilir. Ancak, bu dosya üzerinde yapılacak hatalı bir değişiklik sitenizin çalışmamasına (Beyaz Ekran Hatası gibi) neden olabilir, bu nedenle dikkatli düzenlenmeli veya Child Theme kullanılmalıdır.
• FTP (File Transfer Protocol – Dosya Aktarım Protokolü): İnternet üzerinden bilgisayarınız ile web sunucusu arasında dosya göndermek, almak, silmek veya taşımak için kullanılan standart bir protokoldür. WordPress dosyalarını sunucuya yüklemek (kurulum için) veya sitenin dosyaları üzerinde manuel değişiklikler yapmak gerektiğinde (yedekleme, sorun giderme) kullanılır. FTP istemci programları (FileZilla, WinSCP gibi) ile kullanılır.
• GitHub: Yazılım geliştiricilerin kodlarını barındırdığı, projeler üzerinde işbirliği yaptığı, yapılan değişiklikleri takip ettiği (sürüm kontrolü) ve açık kaynaklı projeleri yayınladığı popüler bir platformdur. Birçok WordPress tema ve eklenti geliştiricisi projelerini GitHub’da barındırır ve paylaşır.
• GPL (General Public License – Genel Kamu Lisansı): Özgür yazılım dünyasının en yaygın kullanılan lisanslarından biridir. WordPress ve birçok tema/eklenti GPLv2 veya sonraki sürümleri altında lisanslanmıştır. Bu lisans, yazılımı özgürce kullanma, inceleme, değiştirme ve hatta dağıtma (değiştirilmiş veya orijinal haliyle) haklarını verir, ancak bu hakların son kullanıcıya da aktarılmasını şart koşar. “Özgür” kelimesi burada “bedava”dan ziyade “özgürlük” anlamındadır.
• .htaccess: Apache web sunucularında kullanılan ve bir dizin (klasör) ile altındaki dosyaların nasıl davranacağını yapılandırmanıza olanak tanıyan güçlü bir yapılandırma dosyasıdır. WordPress’te kalıcı bağlantıların (permalinks) çalışması, güvenlik kuralları tanımlama, yönlendirmeler yapma gibi önemli işlevler için otomatik veya manuel olarak kullanılır.
• Header (Üst Kısım): Web sitenizin her sayfasının en üstünde yer alan görsel ve işlevsel bölümdür. Genellikle sitenizin logosunu veya başlığını, site açıklamasını (slogan), ana navigasyon menüsünü ve bazen arama çubuğu veya sosyal medya bağlantıları gibi öğeleri içerir. Sitenizin kimliğini yansıtır.
• iFrame: Bir HTML etiketi <iframe src=”belirtilen_url”></iframe> aracılığıyla, mevcut bir web sayfası içine başka bir kaynaktan (farklı bir web sitesi veya aynı sitenin başka bir sayfası) içerik (başka bir sayfa, video, harita vb.) gömmek için kullanılır. Örneğin, bir YouTube videosunu sitenize iFrame ile ekleyebilirsiniz. Güvenlik ve SEO açısından dikkatli kullanılması önerilir.
• IP (Internet Protocol – İnternet Protokolü): İnternet ağına bağlı her bilgisayarın veya cihazın sahip olduğu, diğer cihazlarla iletişim kurmasını sağlayan benzersiz sayısal adrestir (örn: 192.168.1.1). Web sitenizin barındığı sunucunun da bir IP adresi vardır. Domain adları (siteadi.com gibi) bu IP adreslerine yönlendirilir.
• Kalıcı Bağlantı (Permalink): Web sitenizdeki belirli bir içeriğe (yazı, sayfa, kategori, etiket vb.) yönlendiren, zamanla değişmemesi hedeflenen, tam ve sabit web adresidir (URL). WordPress’in ayarlarından kalıcı bağlantı yapısı ayarlanabilir (örn: tarih bazlı, yazı adı bazlı). SEO ve kullanıcı deneyimi açısından okunabilir ve mantıklı bir yapı seçmek önemlidir.
• Kategori (Category): Blog yazılarınızı daha geniş ve ana konu başlıklarına göre sınıflandırmak için kullanılır. Hiyerarşik bir yapıya sahip olabilirler (ana kategori ve alt kategoriler). Bir yazı genellikle bir veya birkaç kategoriye atanır. Sitenizin içeriğini organize etmenin temel yollarından biridir.
• Keyword (Anahtar Kelime): İnsanların arama motorlarında (Google, Bing vb.) bir bilgi, ürün veya hizmet ararken kullandığı tek kelime veya kelime öbekleridir. Web sitenizin içeriğini (yazılar, sayfalar) hedeflediğiniz anahtar kelimelere göre optimize etmek (başlıkta, içerikte, URL’de kullanmak) SEO’nun önemli bir parçasıdır.
• Klasik Editör (Classic Editor): WordPress’in 5.0 sürümünden önce kullanılan, daha geleneksel metin düzenleyici arayüzüdür. Gutenberg editörüne alternatif olarak hala bir eklenti aracılığıyla kullanılabilmektedir. Daha çok Microsoft Word benzeri bir deneyim sunar.
• Kullanıcı (User): Web sitenize erişim yetkisi olan (giriş yapabilen) kişidir. Her kullanıcıya belirli görevleri yapabilmesi için bir “Rol” (Yönetici, Editör, Yazar, Katkıcı, Abone) atanır. Bu roller, kullanıcının sitede hangi işlemleri yapabileceğini (yazı yazma, düzenleme, silme, ayarları değiştirme vb.) belirler.
• Localhost: Kendi bilgisayarınızda kurulu olan, bir web sunucusu gibi davranan yerel bir ortamdır. Bu ortamı kullanarak WordPress’i internete yayınlamadan, tamamen kendi bilgisayarınızda kurup geliştirebilir, tema ve eklentileri test edebilirsiniz. WAMP, XAMPP, MAMP gibi yazılımlar Localhost ortamı kurmak için kullanılır.
• Memory Usage (Bellek Kullanımı): Bir programın veya web sitesinin çalışmak için sunucunun veya bilgisayarın RAM’ini (geçici belleğini) ne kadar kullandığını ifade eder. WordPress sitenizin veya eklentilerinizin aşırı bellek kullanması, sitenizin yavaşlamasına veya hata vermesine (örn: “Allowed memory size exhausted” hatası) neden olabilir. Hosting limitleri veya PHP ayarları ile ilgilidir.
• Menü (Menu): Web sitenizin farklı sayfalarına, kategorilerine, özel bağlantılara veya diğer içeriklere kolayca ulaşılmasını sağlayan, düzenlenmiş bağlantılar listesidir. Genellikle temanızın belirlediği alanlarda (üst kısım, alt kısım, kenar çubuğu) gösterilir ve ziyaretçilerin sitede gezinmesini kolaylaştırır.
• Meta Etiketi (Meta Tag): Bir web sayfasının HTML kodunun <head> bölümünde yer alan ve sayfa hakkında bilgi veren, genellikle arama motorları ve tarayıcılar tarafından okunan özel etiketlerdir. Kullanıcılar bunları doğrudan sayfa üzerinde görmez. En önemlileri sayfa başlığını belirten Title etiketi ve sayfa özetini belirten Description etiketidir (SEO için kritik öneme sahiptirler).
• MySQL: WordPress’in kullandığı açık kaynaklı bir ilişkisel veritabanı yönetim sistemidir. WordPress sitenizin tüm içeriği (yazılar, sayfalar, yorumlar), kullanıcı bilgileri, ayarlar, eklenti verileri gibi dinamik bilgilerin tamamı yapılandırılmış tablolar halinde MySQL veritabanında saklanır. Sitenin “beyni” gibidir.
• Ortam Kütüphanesi (Media Library): Web sitenize yüklediğiniz tüm resimlerin, videoların, ses dosyalarının ve diğer medya dosyalarının depolandığı, yönetildiği ve içeriğinize eklendiği alandır. Buradan dosyaları yükleyebilir, düzenleyebilir, silebilir veya bilgileri güncelleyebilirsiniz.
• Öne Çıkan Görsel (Featured Image): Bir yazıyı veya sayfayı temsil etmek için seçilen ana görseldir. Genellikle blog listelemelerinde, arşiv sayfalarında, sosyal medya paylaşımlarında veya tekil yazı/sayfa başlıklarının üstünde belirgin bir şekilde gösterilir. İçeriğin görsel çekiciliğini artırır.
• Özet (Excerpt): Bir blog yazısının veya sayfanın içeriğinin kısa bir özetidir. Tam yazının yerine, genellikle blog listelemelerinde, arşiv sayfalarında veya arama sonuçlarında gösterilir. Okuyucunun içeriğin tamamını okumadan ne hakkında olduğunu anlamasına yardımcı olur. İsteğe bağlı olarak manuel yazılabilir veya otomatik olarak oluşturulabilir.
• Paylaşımlı Hosting (Shared Hosting): Birçok farklı web sitesinin aynı fiziksel sunucu ve sunucu kaynaklarını (işlemci gücü, bellek, disk alanı, bant genişliği) paylaştığı bir hosting türüdür. Genellikle düşük maliyetli başlangıç seviyesi siteler için uygundur, ancak komşu sitelerin trafiği veya kaynak kullanımı sizin sitenizin performansını etkileyebilir.
• Responsive Themes (Duyarlı Temalar): Web sitesinin tasarımının ve düzeninin, kullanıcının siteyi görüntülediği cihazın ekran boyutuna (masaüstü, tablet, mobil telefon) göre otomatik olarak ayarlanan ve her ekranda en iyi görüntüleme deneyimini sunan temalardır. Günümüzde mobil kullanımın yaygınlığı nedeniyle responsive temalar standart hale gelmiştir ve SEO için de önemlidir.
• Robot.txt: Web sitenizin ana dizininde (root) bulunan basit bir metin dosyasıdır. Bu dosya, arama motorlarının (Googlebot, Bingbot vb.) sitenizin hangi sayfalarını veya dizinlerini taramasına izin verildiğini veya hangilerini taramaması gerektiğini (genellikle hassas veya gereksiz sayfalar) “robotlara” bildirir. SEO açısından doğru ayarlanması önemlidir.
• RSS: Besleme maddesine bakınız. Aynı anlama gelir.
• Sayfa (Page): Genellikle “Hakkımızda”, “İletişim”, “Hizmetlerimiz”, “Gizlilik Politikası” gibi daha statik, zamandan bağımsız ve hiyerarşik olabilen içerikler için kullanılan yazı tipidir. Blog yazılarından (Post) farklı olarak genellikle tarihlerle ilişkilendirilmezler, kategorilere ve etiketlere atanmazlar ve yorum özelliği varsayılan olarak kapalıdır.
• SERP (Search Engine Results Page – Arama Motoru Sonuç Sayfası): Kullanıcıların bir arama motorunda (Google gibi) bir sorgu yaptıktan sonra karşılarına çıkan, ilgili web sitelerinin listelendiği sayfadır. SEO çalışmalarının temel amacı, hedeflenen anahtar kelimelerde SERP’lerde daha üst sıralarda yer almaktır.
• Shortcode (Kısa Kod): Köşeli parantezler içinde [bu_bir_shortcode] şeklinde yazılan, yazı ve sayfa içeriğine dinamik veya karmaşık öğeler (galeriler, kolonlar, butonlar, formlar, eklenti özellikleri) eklemek için kullanılan küçük kod parçacıklarıdır. Tema veya eklentiler tarafından tanımlanırlar ve içerikte yer tutucu görevi görürler, site görüntülendiğinde ilgili işlev tarafından HTML çıktısına dönüştürülürler.
• Sidebar (Kenar Çubuğu): Web sitenizin ana içerik alanının yanında (sağda veya solda) veya bazen altında bulunan, genellikle widget’lar (küçük işlevsel bloklar), menüler, reklamlar veya ikincil navigasyon gibi öğeleri içeren dikey veya yatay alandır. Tema tasarımına göre konumu ve içeriği değişebilir.
• Site Haritası (Sitemap.xml): Web sitenizdeki tüm önemli sayfaların, videoların veya resimlerin arama motoru botları tarafından daha kolay keşfedilmesi ve taranması için oluşturulan, belirli bir formatta (genellikle XML) hazırlanan bir dosyadır. Web sitenizin yapısını arama motorlarına bildirerek SEO’ya yardımcı olur. İnsanların kullanımı için olanına HTML site haritası denir.
• Şablon (Template): Bir temanın parçası olan ve belirli bir sayfa türünün (örneğin, tek bir blog yazısının görünümü, bir kategori listeleme sayfasının görünümü veya tam genişlikte bir sayfanın görünümü) veya özel olarak atanmış bir sayfanın nasıl görüneceğini belirleyen PHP dosyasıdır. Temalar genellikle farklı içerik türleri veya farklı düzenler için çeşitli şablon dosyaları içerir.
• Tema (Theme): WordPress sitenizin görsel görünümünü, tasarımını, renklerini, yazı tiplerini ve genel düzenini belirleyen dosya grubudur. Temalar, sitenizin “giysisi” gibidir ve sitenizin ziyaretçilere nasıl görüneceğini tamamen değiştirir. Şablon dosyaları, stil sayfaları (CSS) ve işlevsel kodları içerir.
• Veritabanı (Database): WordPress sitenizin tüm içeriğinin (yazılar, sayfalar, yorumlar, kullanıcı bilgileri, ayarlar, tema ve eklenti ayarları) yapılandırılmış bir şekilde depolandığı yerdir. MySQL, WordPress’in kullandığı varsayılan veritabanı türüdür. Sitenizin doğru çalışması için veritabanının sağlıklı olması ve yedeklenmesi kritik öneme sahiptir.
• WAMP/XAMPP: Kendi bilgisayarınızda (WAMP: Windows, Apache, MySQL,
• PHP; XAMPP: Cross-platform, Apache, MySQL, PHP, Perl) yerel bir web sunucusu ortamı kurmanızı sağlayan ücretsiz yazılım paketleridir. WordPress’i internet bağlantısı olmadan, tamamen kendi bilgisayarınızda kurup test etmek ve geliştirmek için kullanılırlar (Localhost maddesine bakınız).
• WordPress: Dünya genelinde en yaygın kullanılan, açık kaynaklı ve ücretsiz bir İçerik Yönetim Sistemi (CMS)’dir. Bloglardan kişisel web sitelerine, kurumsal sitelerden e-ticaret sitelerine kadar çok çeşitli web projelerini kolayca oluşturmak ve yönetmek için kullanılır. Büyük ve aktif bir topluluğa sahiptir.
• Yazı (Post): Genellikle blog içeriği, haber makaleleri veya zaman serisine dayalı, kronolojik olarak yayınlanan içerikler için kullanılan ana içerik tipidir. Sayfalardan farklı olarak kategorilere ve etiketlere atanabilir, yorum almaya daha müsaittir ve tarih tabanlı arşivlerde listelenir.
• Yorum (Comment): Web sitesi ziyaretçilerinin yazılarınıza veya sayfalarınıza ilişkin görüşlerini, geri bildirimlerini veya sorularını bırakabilecekleri metinlerdir. WordPress, yorumların yönetimi için bir panel sunar (onaylama, yanıtlama, silme, spam olarak işaretleme).