Gutenberg Editörü (Blok Editörü) Nedir? WordPress’te İçerik Oluşturmanın Yeni Yüzü

Gutenberg Editörü, WordPress’in 5.0 sürümüyle birlikte varsayılan içerik düzenleyicisi haline gelen ve Klasik Editör’ün yerini alan, blok tabanlı modern bir editördür. Proje ilk duyurulduğunda matbaanın mucidi Johannes Gutenberg‘e atfen bu adı almıştır ve amacı, WordPress’teki yayıncılık deneyimini temelden değiştirmek ve geliştirmek olmuştur. Artık genellikle resmi olarak WordPress Blok Editörü olarak anılır.

Klasik Editör, içeriği genellikle tek bir büyük metin alanı içinde (Microsoft Word benzeri bir arayüzle) oluşturmanıza olanak tanıyordu. Ancak bu yöntem, daha karmaşık düzenler, görsellerin akışa entegrasyonu veya farklı içerik öğelerinin (butonlar, kolonlar, gömülü medyalar) eklenmesi gerektiğinde Shortcode kullanımını veya ek HTML/CSS bilgisi gerektiriyordu.

Blok Editörü ise bu yaklaşımı tamamen değiştirdi. İçeriği artık bir bütün olarak değil, farklı türdeki bağımsız “Blok”ların bir koleksiyonu olarak ele alır. Bir paragraf bir bloktur, bir başlık bir bloktur, bir resim bir bloktur, bir video bir bloktur, bir buton bir bloktur ve bu böyle devam eder. Her içerik öğesi, kendi ayarları ve kontrolleri olan ayrı bir “blok”tur.

Blok Editörünün Felsefesi ve Amaçları

Blok Editörü’nün geliştirilmesinin temel felsefesi ve amaçları şunlardır:

1. Görsel ve Sezgisel Deneyim: İçeriği düzenlerken yayınlandığında nasıl görüneceğine çok daha yakın bir deneyim sunar. “Ne Görüyorsan Onu Alırsın” (WYSIWYG) prensibini, içeriğin yapısını da göstererek yeniden tanımlar.
2. Modüler ve Esnek Yapı: İçeriği bloklara ayırmak, her bir öğeyi bağımsız olarak taşımanıza, kopyalamanıza, silmenize veya ayarlarını değiştirmenize olanak tanır. Bu, içerik üzerinde daha fazla kontrol sağlar.
3. Karmaşık Düzenleri Basitleştirme: Kod bilgisi gerektirmeden kolonlar, gruplar, ayırıcılar gibi tasarım öğelerini ve butonlar, gömülü medyalar gibi işlevsel öğeleri kolayca eklemeyi sağlar. Shortcode bağımlılığını azaltır.
4. Birleşik Düzenleme Deneyimi: Blok sisteminin nihai amacı, sadece yazı ve sayfa içerik alanıyla sınırlı kalmayıp, sitenin tamamını (üst kısım, alt kısım, kenar çubukları, site şablonları) bloklar aracılığıyla düzenlemeye olanak tanımaktır. Bu vizyon, Tam Site Düzenleme (Full Site Editing – FSE) olarak adlandırılır ve Blok Editörü bunun motorudur.

Blok Editörü Arayüzü

Blok Editörü ekranı genellikle şu ana bölümlerden oluşur:

• İçerik Alanı: Blokları eklediğiniz, düzenlediğiniz ve yeniden düzenlediğiniz merkezi alandır.
• Blok Ekle (+) Düğmesi: Yeni bir blok eklemek için kullanılır. Tıkladığınızda farklı blok kategorilerini (Metin, Medya, Tasarım, Bileşen, Gömme vb.) ve mevcut blokları görebilir, arama yapabilirsiniz. Ayrıca bir satır başına gelip / yazarak da hızlıca blok ekleyebilirsiniz.
• Blok Araç Çubuğu: Seçili olan bloğun hemen üzerinde veya editörün en üstünde görünen, o bloğa özgü temel ayarları (kalın yapma, italik yapma, link ekleme, hizalama, kopyalama vb.) içeren küçük bir araç çubuğudur.
• Ayarlar Kenar Çubuğu (Sağ Panel): Bu panel iki ana sekmeye ayrılır:
  • Belge Ayarları: Düzenlemekte olduğunuz yazının veya sayfanın genel ayarlarını içerir (yayınlama durumu, kalıcı bağlantı, kategoriler, etiketler, öne çıkan görsel, yorum ayarları vb.).
  • Blok Ayarları: Seçili olan bloğa ait gelişmiş ve bloğa özel ayarları içerir (görsel boyutu, buton rengi, kolon sayısı, metin rengi vb.).
• Üst Araç Çubuğu: Geri al/Yinele butonları, içerik yapısını (başlıklar ve bloklar) gösteren navigasyon, blok listesi görünümü, taslak kaydetme ve yayınlama/güncelleme butonları gibi genel kontrolleri içerir.

Blok Editörü Kullanmanın Avantajları

• İçeriği oluştururken sayfanın bitmiş haline çok daha yakın bir görsel temsil sunar.
• Resim galerileri, butonlar, videolar, sosyal medya paylaşımları gibi öğeleri eklemek ve düzenlemek Shortcode kullanmaya göre çok daha kolay ve görseldir.
• Kolonlar ve gruplar gibi düzen blokları sayesinde karmaşık sayfa düzenleri kod bilgisi olmadan oluşturulabilir.
• Yeniden kullanılabilir bloklar sayesinde sık kullanılan içerik parçaları standartlaştırılabilir ve kolayca tekrar kullanılabilir.
• Mobil cihazlarda içerik düzenleme deneyimi Klasik Editör’e göre daha iyileştirilmiştir.
• WordPress’in geleceği olan Tam Site Düzenleme için temel oluşturur.

Geçiş ve Öğrenme Eğrisi

Blok Editörü, WordPress kullanıcıları için önemli bir değişiklikti ve başlangıçta bazı kullanıcılar adaptasyon sürecinde zorluk yaşadı. WordPress ekibi geri bildirimlere göre editörü sürekli geliştirmektedir. Eski arayüzü tercih eden kullanıcılar için hala “Klasik Editör” eklentisini yükleyerek eski editöre geri dönme seçeneği bulunmaktadır, ancak WordPress’in yeni özelliklerinden ve yeteneklerinden tam olarak yararlanabilmek için Blok Editörü’nü öğrenmek ve kullanmak önemlidir.

Sonuç

Gutenberg Editörü, veya Blok Editörü, WordPress’in içeriği oluşturma ve düzenleme biçimini temelden değiştiren güçlü, esnek ve görsel bir araçtır. İçeriği bağımsız bloklara ayırarak, kullanıcılara tasarım ve düzen üzerinde daha önce sadece kodla veya eklentilerle mümkün olan bir kontrol düzeyi sunar. WordPress’in geleceği olan Tam Site Düzenleme’nin temelini oluşturmasıyla birlikte, Blok Editörü modern WordPress deneyiminin vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir.