WordPress Blok (Block) Nedir? Gutenberg Editörünün Yapı Taşları

WordPress’in 5.0 sürümüyle birlikte hayatımıza giren ve varsayılan içerik düzenleyicisi haline gelen Gutenberg Editörü (şimdiki adıyla Blok Editörü)’nün temelini Blok (Block) kavramı oluşturur. Klasik editördeki gibi tek ve büyük bir metin alanına tüm içeriği yığmak yerine, Blok Editörü’nde oluşturduğunuz içeriğin her bir parçası – bir paragraf, bir başlık, bir resim, bir liste, bir buton, bir galeri, bir video veya hatta bir tablo – ayrı bir “Blok” olarak ele alınır.

Bloklar, içeriğinizi oluşturmak için kullandığınız bağımsız ve yönetilebilir yapı taşlarıdır. Tıpkı legolar gibi, farklı türdeki blokları bir araya getirerek makalelerinizin, sayfalarınızın veya herhangi bir içeriğinizin karmaşık ve görsel açıdan zengin düzenlerini kolayca oluşturmanızı sağlarlar. Her blok kendi içinde belirli bir içerik türünü veya işlevselliği temsil eder ve kendine ait ayarları bulunur.

Neden Blok Sistemi? Blok Editörünün Felsefesi

WordPress‘in blok sistemine geçiş yapmasının ardındaki temel nedenler şunlardır:

1. Görsel ve Modüler Düzenleme Deneyimi: Blok Editörü (Gutenberg), “Ne Görüyorsan Onu Alırsın” (WYSIWYG) prensibini yeni bir seviyeye taşıdı. Artık içeriği düzenlerken yayınlandığında nasıl görüneceğine daha yakın bir temsil görüyorsunuz. Her bir blok, içeriğinizi bağımsız modüller halinde yönetmenizi sağlar.
2. Düzen Oluşturma Kolaylığı: Klasik editörde kolonlar, butonlar veya özel galeriler oluşturmak için genellikle karmaşık HTML kodları yazmak veya Shortcode (Kısa Kod) adı verilen özel kod parçacıkları kullanmak gerekirdi. Blok sistemi sayesinde bu gibi düzen ve öğeler, ilgili bloklar eklenerek ve ayarları yapılandırılarak çok daha kolay hale geldi. Artık kod bilgisine ihtiyaç duymadan görsel olarak karmaşık düzenler oluşturabilirsiniz.
3. Tutarlılık ve Tekrar Kullanılabilirlik: Bloklar, içeriğin farklı yerlerinde tutarlı bir görünüm sağlar. Ayrıca, sık kullandığınız belirli bir blok yapılandırmasını veya birden çok bloğun birleşimini “Yeniden Kullanılabilir Blok” olarak kaydederek sitenizin farklı sayfalarında kolayca tekrar kullanabilirsiniz. Bu, zamandan büyük tasarruf sağlar.
4. Geliştirici Esnekliği: Geliştiriciler, kendi özel ihtiyaçlarına yönelik yeni bloklar oluşturabilir veya var olanları özelleştirebilirler, bu da WordPress’in yeteneklerini daha da genişletir.

Başlıca Blok Türleri ve Örnekler

Blok Editörü, başlangıçta sunulan temel bloklara ek olarak, WordPress’in kendisi, temalar ve eklentiler aracılığıyla sürekli yeni blok türleri kazanmaktadır. Başlıca blok kategorileri ve örnekler şunlardır:

1. Metin Blokları: Yazı içeriğinizin temel metin öğeleri.
   • Paragraf: Düz metin paragrafları için kullanılır. Yazı tipi boyutu, renk gibi ayarları olabilir.
   • Başlık: Farklı seviyelerde (H1’den H6’ya kadar) başlıklar oluşturmak için kullanılır. SEO için önemlidir.
   • Liste: Sıralı (numaralı) veya sırasız (maddeli) listeler oluşturur.
   • Alıntı: Başka bir kaynaktan alıntı metinleri eklemek için kullanılır.
   • Çekme Söz (Pullquote): İçerikten dikkat çekici bir alıntıyı vurgulamak için kullanılır, genellikle farklı bir tasarıma sahiptir.
   • Kod: Yazılım kodları veya HTML kodları gibi metinleri biçimlendirilmiş bir şekilde göstermek için kullanılır.
2. Medya Blokları: Görsel ve işitsel öğeler eklemek için.
   • Görsel: Tek bir resim ekler. Boyutlandırma, hizalama, alt metin ekleme gibi ayarları vardır.
   • Galeri: Birden çok resmi yan yana veya ızgara şeklinde gösteren bir galeri oluşturur.
   • Kapak: Arka plana bir görsel veya video ekleyip üzerine metin yerleştirerek etkileyici bölümler oluşturur.
   • Medya ve Metin: Bir görsel veya videoyu metinle yan yana konumlandırmanızı sağlar.
   • Video / Ses: Sitenize video veya ses dosyaları ekler.
3. Tasarım Blokları: İçerik düzeninizi yapılandırmak için.
   • Kolonlar: İçeriği birden çok sütuna bölerek daha karmaşık sayfa düzenleri oluşturmanızı sağlar.
   • Butonlar: Tıklanabilir butonlar (örn: “Hemen İndir”, “Daha Fazla Bilgi”) ekler. Buton metni, rengi, bağlantısı özelleştirilebilir.
   • Ayırıcı: İçerik bölümleri arasına yatay bir çizgi ekler.
   • Boşluklayıcı (Spacer): İçeriğe belirli bir yükseklikte boşluk ekler.
   • Grup / Satır / Yığın: Birden çok bloğu bir arada gruplandırarak onları tek bir birim gibi yönetmenizi veya belirli bir yönde (yatay/dikey) hizalamanızı sağlar. Daha gelişmiş düzenler için kullanılır.
4. Bileşen Blokları: Geleneksel widget’ların Blok Editörü içinde veya blok tabanlı widget alanlarında blok olarak kullanılmasıdır (örn: Son Yazılar, Kategoriler widget’larını içerikte kullanma).
5. Gömme Blokları (Embed Blocks): YouTube, Twitter, Instagram, Spotify, SoundCloud gibi birçok harici platformdan içeriği, ilgili linki yapıştırarak kolayca içeriğinize gömmenizi sağlar. WordPress bu linkleri otomatik olarak tanır ve ilgili bloğa dönüştürür.
6. Tema Blokları: Blok özellikli temalar (Block Themes) tarafından sunulan ve site başlığı, site logosu, navigasyon menüsü, sorgu döngüsü (belirli kriterlere uyan yazıları dinamik listeleme) gibi site yapısının temel öğelerini içeriğe veya şablonlara eklemek için kullanılır. Bu bloklar Tam Site Düzenleme (Full Site Editing – FSE) konseptinin bir parçasıdır.
7. Eklenti Blokları: Birçok WordPress eklentisi, kendi işlevselliğini içeriğe kolayca eklemek için özel bloklar sunar (örn: İletişim formu blokları, fiyatlandırma tablosu blokları, slider blokları, e-ticaret ürün listeleme blokları).

Blokları Kullanmanın Avantajları

• İçerik oluşturma süreci daha görsel ve sezgiseldir.
• Düzenler ve karmaşık öğeler (butonlar, kolonlar, galeriler) kod yazmadan veya kısa kodlarla uğraşmadan kolayca eklenir.
• Farklı cihazlarda (masaüstü, tablet, mobil) içeriğin nasıl görüneceği üzerinde daha fazla kontrol sağlar.
• Tekrar kullanılabilir bloklar sayesinde iş akışı hızlanır.
• Temaların ve eklentilerin işlevselliğini içeriğe entegre etmek daha kolay hale gelir.

Sonuç

WordPress Blok (Block), modern WordPress içerik düzenleyicisinin temel taşıdır. İçeriğinizi yönetilebilir, esnek ve görsel olarak düzenlenebilir parçalara ayırır. Bu blok sistemi, içerik oluşturma deneyimini Klasik Editör’e kıyasla çok daha güçlü, esnek ve kullanıcı dostu hale getirmiştir. Farklı türdeki blokları bir araya getirerek, kod bilgisine sahip olmasanız bile çarpıcı ve işlevsel web sayfaları ve yazıları oluşturmanıza olanak tanır. Bloklar, aynı zamanda WordPress‘in Tam Site Düzenleme (FSE) gibi gelecekteki geliştirmelerinin de merkezindedir.